سبب دوستی و محبت علی در دلها چیست ؟
رمز محبت را هنوز کسی کشف نکرده است ، یعنی نمی‏توان آنرا فورموله‏
کرد و گفت اگر چنین شد چنان می‏شود و اگر چنان شد چنین ، ولی البته رمزی‏
دارد . چیزی در محبوب هست که برای محب از نظر زیبائی خیره کننده است‏
و او را به سوی خود می‏کشد . جاذبه و محبت در درجات بالا عشق نامیده‏
می‏شود . علی محبوب دلها و معشوق انسانهاست . چرا ؟ و در چه جهت ؟ فوق‏
العادگی علی در چیست که عشقها را برانگیخته و دلها را به خود شیفته‏
ساخته و رنگ حیات جاودانی گرفته است و برای همیشه زنده است ؟ چرا
دلها همه خود را با او آشنا می‏بینند و اصلا او را مرد ه احساس نمی کنند
بلکه زنده می‏یابند ؟
مسلما ملاک دوستی او جسم او نیست زیرا جسم او اکنون در بین ما نیست و
ما آن را احساس نکرده‏ایم . و باز محبت علی از
نوع قهرماندوستی که در همه ملتها وجود دارد نیست . هم اشتباه است که‏
بگوئیم محبت علی از راه محبت فضیلتهای اخلاقی و انسانی است ، و حب علی‏
حب انسانیت است . درست است علی مظهر انسان کامل بود و درست است که‏
انسان نمونه‏های عالی انسانیت را دوست می‏دارد اما اگر علی همه این فضائل‏
انسانی را که داشت می‏داشت ، آن حکمت و آن علم ، آن فداکاریها و از خود
گذشتگیها ، آن تواضع و فروتنی ، آن ادب ، آن مهربانی و عطوفت ، آن‏
ضعیف پروری ، آن عدالت ، آن آزادگی و آزادیخواهی ، آن احترام به انسان‏
، آن ایثار ، آن شجاعت ، آن مروت و مردانگی نسبت به دشمن ، و به قول‏
مولوی :
در شجاعت شیر ربا نیستی 
در مروت خود که داند کیستی ؟ 
آن سخا وجود و کرم و . . . اگر علی همه اینها را که داشت می‏داشت اما
رنگ الهی نمی‏داشت ، مسلما این قدر که امروز عاطفه انگیز و محبت خیز
است نبود .
علی از آن نظر محبوب است که پیوند الهی دارد . دلهای ما به طور
ناخودآگاه در اعماق خویش با حق سر و سر و پیوستگی دارد ، و چون علی را
آیت بزرگ حق و مظهر صفات حق می‏یابند و به او عشق می‏ورزند . در حقیقت‏
پشتوانه عشق علی ، پیوند جانها با حضرت حق است که برای همیشه در فطرتها
نهاده شده و چون فطرتها جاودانی است مهر علی نیز جاودان است .
نقطه‏های روشن در وجود علی بسیار است اما آنچه برای 

همیشه او را درخشنده و تابان قرار داده است ایمان و اخلاص اوست و آن‏
است که به وی جذبه الهی داده است .
سوده همدانی ، بانوی فداکار و دلباخته علی ، در مقابل معاویه بر علی‏
درود فرستاد و در وصفش گفت :
صلی الاله علی روح تضمنها 
قبر فاصبح فیه العدل مدفونا 
قد حالف الحق لا یبغی به بدلا 
فصار بالحق و الایمان مقرونا 
" درود خداوند بر روانی باد که او را خاک برگرفت و عدل نیز با وی‏
مدفون گشت "
" با حق پیمان بسته بود که به جای آن بدلی نگزیند ، پس با حق و با
ایمان مقرون گشته بود " .
صعصعة بن صوحان عبدی نیز یکی دیگر از دلباختگان علی بود ، از کسانی بود
که در آن دل شب در مراسم دفن علی با عده معدودی شرکت کرد . پس از آنکه‏
حضرت را دفن کردند و بدنش را خاک پوشانید ، صعصعه یک دست خویش را
بر قلبش نهاد و با دست دیگر خاک بر سر پاشید و گفت :
" مرگ گوارایت باد ! که مولدت پاک بود و شکیبائیت نیرومند و
جهادت بزرگ . بر اندیشه‏ات دست یافتی و تجارتت سودمند گشت " .
" بر آفریننده‏ات نازل گشتی و او تو را با خوشی پذیرفت و ملائکش به‏
گردت در آمدند . در همسایگی پیغمبر جایگزین گشتی و خداوند تو را در قرب‏
خویش جای داد و به درجه
برادرت مصطفی رسیدی و از کاسه لبریزش آشامیدی " .
" از خدا می‏خواهیم که از تو پیروی کنیم و به روشهایت عمل کنیم .
دوستانت را دوست بداریم و دشمنانت را دشمن بداریم و در جرگه دوستانت‏
محشور گردیم " .
" و دریافتی آنچه را دیگران درنیافتند و رسیدی به آنچه دیگران نرسیدند
. در پیشگاه برادرت پیغمبر جهاد کردی و به دین خدا آنچنانکه شایسته بود
قیام کردی تا سنتها را بر پا داشتی و آشوبها را اصلاح نمودی و اسلام و
ایمان منظم گشت . بر تو باد بهترین درودها " .
" به وسیله تو پشت مؤمنان محکم شد و راهها روشن گشت و سنتها بپا
ایستاد . احدی فضائل و سجایای تو را در خود جمع نکرد . ندای پیغمبر را
جواب گفتی . به اجابتش بر دیگران پیشی گرفتی . به یاریش شتافتی و با
جان خویش حفظش کردی . با شمشیر ذوالفقار در مراحل ترس و وحشت حمله‏
بردی و پشت ستمگران را شکستی . بنیانهای شرک و پستی را درهم فرو ریختی‏
و گمراهان را در خاک و خون کشیدی پس گوارایت باد ای امیر مؤمنان ! "
.
" نزدیکترین مردم بودی به پیغمبر . اول کسی بودی که به اسلام گرویدی .
از یقین لبریز و در دل محکم و از همه فداکارتر و نصیبت از خیر بیشتر بود
. خداوند ما را از اجر مصیبت محروم نکند و پس از تو ما را خوار نگرداند
" .
" به خدا سوگند که زندگیت کلید خیر بود و قفل شر ، و مرگت کلید هر
شری است و قفل هر خیری . اگر مردم از تو پذیرفته بودند از آسمان و زمین‏
نعمتها برایشان می‏بارید اما آنان دنیا را
بر آخرت برگزیدند ( 1 " .
آری دنیا را برگزیدند و در مقابل عدل و عدم انعطاف علی تاب نیاوردند
و عاقبت دست جمودها و رکودها از آستین مردمی به در آمد و علی را شهید
کرد .
علی علیه السلام در داشتن دوستان و محبان سر از پا نشناخته که در راه‏
ولاء و محبت او سر دادند و بر سر دار رفتند بی‏نظیر است . تاریخچه‏های‏
شگفت و جالب و حیرت انگیز آنها صفحات تاریخ اسلام را مفتخر ساخته است‏
. دست جنایت ناپاکانی از قبیل زیاد بن ابیه و پسرش عبیدالله و حجاج بن‏
یوسف و متوکل و در رأس همه اینها معاویة بن ابی‏سفیان به خون این‏
زبده‏های انسانیت تا مرفق آلوده است .

پاورقی :
1 - بحار الانوار ، ج 42 ، ص 295 - 296 ، چاپ جدید .

****

نوشته شده توسط: فاطمه غریبان لواسانی